[Czuwaj] wystawa w MHPRL

[rafran w tlen.pl]

Dzis w Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego zostala otwarta wystawa o 
harcmistrzu Tadeuszu Chciuku-Celt.
===============================================================
Urodzony w 1916 r. w Drohobyczu Tadeusz Chciuk należał do tej formacji 
Polaków, która z jednej strony uczuciami jak najgorętszej miłości wiązała 
się z Polską i nie zawiodła w latach próby, a z drugiej otwarta była na 
świat, szukała ideałów, starała się kształcić i doskonalić moralnie. 
Niekiedy zapomniani lub mało pamiętani przez współczesnych.

Tadeusz Chciuk krótko przed wybuchem wojny uzyskał magisterium z prawa na 
Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W tym samym mieście ukończył też 
kurs średni w Konserwatorium Muzycznym im. K. Szymanowskiego. Wraz z innymi 
przystąpił natychmiast do walki z Sowietami zajmującymi we wrześniu 1939 r. 
wschodnie ziemie Polski. Po zakonczeniu kampanii wrzesniowej 1939 roku 
wstapil do Zwiazku Walki Zbrojnej - pozniejszej Armii Krajowej - zajal sie 
zadaniem nieslychanie trudnym i niebezpiecznym. Jako bialy kurier ("bialy" 
od ochronnego ubioru zimowego) przeprowadzal na Wegry ochotnikow, ktorzy 
przedostawali sie stamtad do Wojska Polskiego we Francji.

W maju 1940 r. Sam przedarl sie tez w koncu do Francji. Po klesce Francji 
znalazl droge do Wielkiej Brytanii i zaciagnal sie do I Brygady Strzelcow w 
Szkocji. Tam tez zostal czlonkiem Naczelnej Komendy Harcerskiej, ktorej 
czlonkinia byla m.in. Olga Drahonowska-Malkowska. Byl w niej jedynym 
podharcmistrzem. W grudniu 1941 r. jako kurier premiera i naczelnego wodza 
gen. Wł. Sikorskiego wśród dramatycznych okoliczności trafił do kraju. 
Zrzucony przez pomyłkę na tereny włączone do Rzeszy, z grupą sześciu 
polskich skoczków musiał przedostać się do Warszawy. Nie obyło się bez walki 
i śmiertelnych ofiar, o czym można przeczytać w jego pasjonującym 
opowiadaniu "Koncert". W Polsce przebywał do czerwca 1942 r. Był dwukrotnie 
w warszawskim getcie. Później, w Londynie, przedstawił politykom sytuację 
żydowską - rząd polski już od dłuższego czasu alarmował świat o tragedii 
Żydów. Owocem pobytu Chciuka w kraju stała się relacja opublikowana 
następnie w książce "Raport z podziemia - 1942", w ktorej rozdzial poswiecil 
sytuacji harcerstwa pod okupacja sowiecka i niemiecka.

Podróż powrotna do Wlk. Brytanii trwała ponad rok: Celt wyjechał z Warszawy 
11 czerwca 1942 a w Londynie znalazł się dopiero 16 czerwca następnego roku. 
Była to podróż prowadząca przez pół Europy, niezwykle niebezpieczna, ale i 
pełna fascynujących przygód. Swego raportu z kraju nie zdążył już jednak 
przekazać gen. Sikorskiemu, którego śmierć w Gibraltarze nastąpiła 4 lipca 
1943 r.

W kwietniu 1944 r. został ponownie wysłany do kraju, tym razem przez 
premiera Stanisława Mikołajczyka. Przywiózł największą pocztę dla Delegatury 
Rządu, stronnictw politycznych i innych organizacji podziemnych. Wrócił tzw. 
trzecim mostem na Zachód. Samolot, którym leciał do Włoch, przewoził też 
części niemieckiej rakiety V 2, zdobyczy polskiego podziemia.

Inny z wojennych emisariuszy, Franciszek Moskal, przyjaciel Tadeusza 
Chciuka, uważa, że w grupie 28 kurierów wysłanych przez MSW do kraju Celt 
był postacią najwybitniejszą.
Po powrocie Mikołajczyka do Polski i jego wejściu do Rządu Jedności 
Narodowej, do kraju przyjechał też Tadeusz Chciuk, tym razem jako sekretarz 
Misji do spraw Demobilu. Już jednak w 1945 r. T. Chciuk wraz z żoną Ewą - a 
poślubił ją właśnie niedawno, po przyjeździe do kraju - został aresztowany. 
Dzięki interwencji Mikołajczyka, po kilku miesiącach wyszedł na wolność.

W latach 1946-1948 Chciukowie zamieszkali w Krakowie, gdzie Tadeusz podjął 
pracę w Wojewódzkim Urzędzie Ziemskim. Zagrożony oskarżeniem o zpiegostwo na 
rzecz Anglii i wywózką na Syberię, Chciuk wraz z rodziną i grupą przyjaciół 
uciekł przez Słowację do Austrii i osiedlił się w Paryżu. Byl bez pracy. 
Dopiero gdy zaczęto organizować Radio Wolna Europa, T. Chciuk został 
przyjęty wraz z żoną do pracy w tej rozgłośni. Był jej pracownikiem przez 
długie lata. Zyskał opinię jednego z najlepszych autorów i redaktorów.

Jako Michal Lasota prowadzil audycje "Droga przez wies". Znał doskonale 
stosunki wiejskie w Polsce. Dbal tez ogromnie o strone stylistyczna swoich 
audycji. Znal wszystkie subtelnosci jezyka polskiego. Wypowiadał sie 
zwiezle, precyzyjnie i powabnie.

Pod koniec życia doznał ogromnych cierpień spowodowanych chorobami. Dzielnie 
znosił wszelkie przeciwności losu, m.in. dzięki żonie Ewie.

Legendarny kurier był autorem kilku książek związanych z jego działalnością 
kurierską: Koncert. Opowiadanie cichociemnego (opisuje pierwsze kroki 
cichociemnych w noc grudniową 1941r. po zrzuceniu przez pomyłkę na tereny 
włączone do Rzeszy); Raport z podziemia -1942 (relacja z pobytu w okupowanej 
Polsce); Biali kurierzy  (opisuje pierwszą fazę walki z okupantem 
sowieckim) - oraz wielu artykułów i opracowań. Książki te stanowią niezwykle 
ważny dokument w historii naszego kraju.

10 kwietnia 2001 zmarł w Monachium. Tadeusz Chciuk-Celt - harcerz, żołnierz, 
uczestnik zmagań z Sowietami i Niemcami, kurier i emisariusz do kraju i z 
kraju, po roku 1948 organizator i prezes PSL we Francji, prezes NKW PSL na 
wygnaniu, dziennikarz Wolnej Europy, pisarz. Wczoraj prochy Celta zostały 
złożone w Panteonie Żołnierzy Polski Walczącej na warszawskich Powązkach.

Za zasługi w walce o wolną i niepodległą Polskę władze RP na uchodźstwie 
nadały Tadeuszowi Chciukowi Krzyż Walecznych (1942), Order Virtuti 
Militari -Krzyż Srebrny klasy V (1943), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia 
Polski (1944), Kawaler Orderu Św. Graala (Św. Kielicha) odznaczony przez 
Kapitułę w Walencji (Hiszpania 1970). Po odzyskaniu przez Polskę pełnej 
suwerenności, został odznaczony przez prezydenta Lecha Wałęsę Krzyżem 
Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski "Polonia Restituta". W 1995 roku 
został odznaczony srebrnym krzyżem zasługi dla ZHP z rozetą i mieczami.
===============================================================
Goraco wszystkim polecam te wystawe: Muzeum Historii Polskiego Ruchu 
Ludowego, Al. Wilanowska 204, 02-730 Warszawa. Tel. (022) 843 38 76.

Pozdrawiam
Viking - Szczecin