=?ISO-8859-2?Q?[Czuwaj] Wychowanie doros=B3ych, "wychowanie do

Czw, 17 Gru 2009, 13:31:27 CET

> Kiedy ostatniego dnia zjazdu druh Krzysztof Budziński wnioskował o
wprowadzenie zmian w
celach działania ZHP zapisanych w Statucie, Piotr Kowalski zaprotestował
przeciwko
dopisania do celów "działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym" -
mówiąc że według
niego nie istnieją teorie pedagogiczne, które zakładały by możliwość
wychowania osób
dorosłych. 
> Wtedy ja wyraziłem odmienną opinię, mówiąc że takie teorie oczywiście
istnieją. 
> 

Problem jest w ogóle sztuczny i niewłaściwie postawiony. Przecież
"działanie na rzecz" nie jest tym samym co "wychowywanie". 
W tym samym paragrafie Statutu mamy też takie punkty:
10)	prowadzi działania w zakresie kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i
dziedzictwa narodowego
25)	działa na rzecz zrównoważonego rozwoju, ekologii i ochrony zwierząt 
I kilka podobnych, m.in. o integracji europejskiej.
Nie oznacza to przecież że ZHP zajmuje się wychowywaniem... dzieł sztuki,
zabytków, zwierząt, wody, powietrza, albo wychowywaniem zrównoważonego
rozwoju czy struktur europejskich. 

GS

> Stąd ten meil skierowany do mnie w zeszłym tygodniu:
> 
>  > A skoro już jesteś przy głosie. Mógłbyś opisać te kierunki myśli 
>  > pedagogicznej, które opowiadają się za możliwością WYCHOWYWANIA dorosłych.
>  > 
>  > Pozdrawiam
>  > 
>  > Kowlak
>  
> A więc proszę bardzo :)
> Najpierw trochę teorii (wybaczcie długość tekstu i specjalistyczny,
naukowy język, ale to
nie ja pisałem). A na końcu, za teorią, kilka praktycznych uwag na ten temat.
> 
>
....................................................................................
> 
> Wychowanie Dorosłych to intencjonalne tworzenie określonych, odpowiednich
do założonych
zadań, sytuacji wychowawczych w celu oddziaływania na osobowość człowieka
dorosłego oraz
kierowanie bodźcami wpływającymi na jego dalszy rozwój. Jest to więc proces
celowy
prowadzący do tworzenia nowego stanu psychicznego i fizycznego człowieka,
ma charakter
działań kształtujących pożądaną osobowość, wyraźnie nastawianych na przyszłość.
Akceptowanie go i wiara w jego sens ma wydźwięk optymistyczny. Zakłada
bowiem wychowalność
i transgresyjność, a więc plastyczność wychowawczą natury człowieka
dorosłego, co nie
zawsze było akceptowane w tradycji myślenia o człowieku tego pokolenia i
możliwościach
jego rozwoju. Zakres wychowania dorosłych jest szeroki. Biorąc pod uwagę
treść w obszarze
tak pojętego (wielostronnego) procesu wyróżniono, jako obszary (sfery,
składniki, nurty)
wychowanie: fizyczne, umysłowe (intelektualne), moralno-społeczne, techniczne i
estetyczne. 
> Za koniecznością i obligatoryjnością wychowania dorosłych przemawia
swoisty wymóg
efektywnego nadążania za współczesnymi, coraz bardziej złożonymi zjawiskami
cywilizacji.
By uporać się z nowością człowiek współczesny musi permanentnie rozwijać
się fizycznie,
umysłowo, moralnie, społecznie i estetycznie. 
> Wychowanie dorosłych to, z jednej strony, złożony i długotrwały,
intencjonalny i
racjonalny proces oddziaływań przez wychowawców określonymi treściami na
ludzi dorosłych.
Z drugiej - to proces kształtowania u wychowywanych określonych cech
osobowości, 
przyjmowania określonego systemu wartości, kształtowania postaw i zachowań.
Istotę tego
procesu stanowi tworzenie przez wychowawców osób dorosłych określonych sytuacji
(wychowawczych) wymagających określonego zachowania tych osób.
> 
> Wychowanie do starości.
> Jednym z zadań wychowania osób dorosłych jest wychowanie do starości,
czyli przygotowanie
do tak zwanego wieku nieprodukcyjnego - inaczej wieku trzeciego.
Przygotowanie do starości
zaczyna się bardzo wcześnie i powinno być traktowane jako nieprzerwany
proces, jako
funkcja rozwoju człowieka w przestrzeni życia. Natomiast przygotowanie do
emerytury wymaga
zaplanowania konkretnych działań i zazwyczaj zaczyna się krótko przed
przejściem na
emeryturę. Ponieważ wychowanie zakłada oddziaływanie na druga osobę czy
grupę społeczną
prowadzące do wyzwalania pożądanych stanów, pomocnicza kategorią
gerontologii staje się
"pomyślne starzenie się". 
> Dla kontynuowania witalności w wieku starszym może być niezbędna
stymulacja i interakcje
społeczne. Pomyślne starzenie się oznacza więc, że osoba jest zdolna do
utrzymania
optymalnej pozycji w życiu społecznym w relacji do jej zasobów psychicznych i
biologicznych. Oznacza to równowagę między wewnętrznymi zasobami a
bezpośrednim systemem
społecznym otaczającym osobę. 
> 
> Pierwszą teoretyczną koncepcję wychowania do starości obejmującą całe
życie człowieka, a
nie tylko okres bezpośrednio przedemerytalny stworzył na początku lat 70.
Aleksander
Kamiński. Koncepcja ta od ponad 30 lat stanowi podstawę myślenia na temat
przystosowania
się do starości.
> Wychowanie do starości to, zdaniem Kamińskiego, pomoc ludziom w nabywaniu
zainteresowań i
aspiracji oraz umiejętności i przyzwyczajeń, które w wieku starszym dopomogą w
realizowaniu trybu życia sprzyjającego wydłużeniu młodości i dającego
satysfakcję
aktywności. Wychowanie to nie tylko informowanie, przekonywanie i
zachęcanie, ale równierz
wywoływanie sytuacji sprzyjających określonemu postępowaniu. Jego celem
jest wydłużenie
starości "młodej", czynnej oraz odsunięcie jak najdalej starości
niesprawnej, biernej.
Przy budowaniu koncepcji wychowawczej Kamiński zakładał, że człowiek stary jest
zabezpieczony materialnie oraz ma zapewnioną opiekę lekarską.
> Wychowawcze przygotowanie do starosci odniósł autor do 4 okresów życia
człowieka: młodości
i dorosłości, fazy bezpośrednio przedemerytalnej, okresu emerytalnego i
starości
niesprawnej. W każdym z wymienionych okresów czynnikami przedłużającymi
młodość są
użyteczna praca i osobiste zainteresowania. Głównymi zaś elementami działania
zapewniającego aprobatę starości są: praca, aktywne spędzanie czasu
wolnego, ruch
fizyczny, higiena i umiejętność współpracy z ludźmi. Praca daje człowiekowi
dochód i
poczucie społecznej użyteczności. Organizuje ona zarazem dzień i życie.
Aktywne spędzanie
czasu może stać się czynnikiem zastępczym pracy zawodowej (np. działalność
amatorska) lub
dającym satysfakcję zaspokajaniem zainteresowań kulturalnych, naukowych,
społecznych,
towarzyskich. Ruch fizyczny jest niezbędny zarówno przy pracy, jak i
podczas odpoczynku.
Umiejętność współpracy to rozwijanie w sobie sposobów zachowania sprzyjających
nawiązywaniu i utrwalaniu kontaktów społecznych. "Uczynność i życzliwość
nie są cechami
wrodzonymi - można je w sobie rozwijać, podobnie jak można osłabiać cechy
odpychające
ludzi, byle dostatecznie wcześnie zacząć pożądane zachowanie wypracowywać.
Wychowywać do
starości może rodzina, społeczność sąsiedzka, zakład pracy, związki i
stowarzyszenia,
placówki kulturalno oświatowe, oraz placówki pomocy społecznej. Realizacja
tej koncepcji
powinna polegać nie na pouczaniu, lecz na organizowaniu odpowiednich
struktur i stwarzaniu
sytuacji sprzyjających kształtowaniu porządanych zachowań. Jednak, zdaniem
Kamińskiego,
najbardziej wydajne jest samowychowanie świadomej swej przyszłości
jednostki. (A.Kamiński
"Wychowanie do starości jako czynnik adaptacji ludzi starszych do nowoczesnego
społeczeństwa" , Wydano po śmierci autora w: Zeszyty Problemowe PTG, 1993,
nr.3).
>  
> Cytowałem za: "Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku", Wydawnictwo
Akademickie "Żak",
Warszawa 2008
> 
>
..................................................................................
> 
> W praktyce oznacza to że człowiek rozwija się przez całe życie - i choć
rozwój ten jest
najintensywniejszy w dzieciństwie i młodości, to również osoby starsze mogą
dalej zdobywać
nowe umiejętności, kształtować postawy i uczyć się radzić sobie w nowych
sytuacjach.
Rozwój osób dorosłych opisuje wiele teorii psychologicznych i
andragogicznych, tutaj
zacytowałem  koncepcję "wychowania do starości" Aleksandra Kamińskiego, ale
w razie
potrzeby mogę napisać o jeszcze kilku innych teoriach. 
> W każdym razie działalność harcerskich kręgów seniorów bardzo dobrze
realizuje założenia
koncepcji Kamińskiego, bo dzięki swojej działalności w ZHP seniorzy mogą
żyć aktywnie -
współpracować z młodymi ludźmi i nie tylko uzyskiwać od nich pomoc i
wsparcie, ale też
dawać im coś od siebie, robić na emeryturze coś pożytecznego zamiast
bezczynnie siedzieć w
domu, stykać się ze współczesnymi technologiami (uwierzcie, emeryci bez
problemu mogą
nauczyć się korzystania z internetu, wystarczy że chcą się tego nauczyć, a
ktoś młody
trochę im w tym pomoże - wiem bo sam widziałem:), ruszać się na świeżym
powietrzu (na
szlakach turystycznych w Puszczy Kampinoskiej bardzo często spotykałem
grupy wesołych,
rozbawionych emerytów idących na rajd) itp. Więc dlaczego mamy w ZHP
izolować się od
seniorów i ograniczać ich aktywność do udziału w nudnych posiedzeniach
różnych komitetów
honorowych i komisji historycznych? Przecież rozwijając harcerski program,
możemy tworzyć
atrakcyjne programy również dla członków tej grupy wiekowej. Chociaż nie...
obawiam się że
wiele osób mogło by uznać tworzenie np. Harcerskiego Uniwersytetu Trzeciego
Wieku za
pomysł zbyt nowoczesny i awangardowy. Wręcz rewolucyjny! ;P
> 
> Pozdrawiam, Michał
> 
> -- 
> _______________________________________________
> Grupa dyskusyjna Czuwaj
> Czuwaj w listy.czuwaj.net
> http://listy.czuwaj.net/mailman/listinfo/czuwaj
> -----------------------------------------------
> Aby zrezygnowac z subskrybcji wyslij list na adres
Czuwaj-request w listy.czuwaj.net o
temacie unsubscribe